Sevgili okuyucularımız bu hafta neredeyse herkesi yakından ilgilendiren veya ilgilendirebilecek önemli soruları cevaplamak istiyorum. Böylece bir çok kişiye de cevap verebilmiş olacağımızı düşünüyorum.
ilk Soru şöyle: İşyerinde Aralık 2020 ile Haziran 2021 tarihleri arasında kısa çalışma ödeneğindeydim. Bu süre zarfında 1841,63 lira ücretimi devlet, kalanını şirket tamamladı. Bu süre boyunca sigortam her ay bir veya iki gün yatırıldı. SGK’ya bildirim yapıp dava açsam olumlu sonuçlanır mı?
Cevap: Kısa çalışma ödeneğinde çalışanın sigorta primlerini devlet veya işveren yatırmıyor. Ancak, işverenin kısa çalışma ödeneğinin üzerine tamamladığı maaş kadar çalışanın sigorta primlerini yatırma zorunluluğu bulunuyor. Bu şartlarda işvereninizin ödediği maaştan priminizi yatırması gerekiyordu. Bunun için yasal hakkınızı arayabilirsiniz, kısa çalışma ödeneğindeki süre için prim
yatırılmadığından yasal hakkınız oluşmuyor.
KIDEM BRÜT ÜCRETE GÖRE HESAPLANIR
Soru: Son çalıştığım işyerinde Nisan 2010 yılından beri görev yapıyorum. Kıdem tazminatımı alarak ayrılmak söz konusu olursa, kıdem tazminatı hesaplaması yaparken sadece yıllık bir maaş olarak mı hesaplanmalıdır.
Cevap: Her tam yıl için 30 günlük brüt ücretiniz tutarında kıdem tazminatı alacaksınız. Aylık brüt maaş, ikramiye, prim, yol ve yakacak yardımı gibi tüm ücretleri kapsayan giydirilmiş brüt ücret üzerinden hesaplanıp, çalışılan yıl ile çarpılarak kıdem tazminatı toplamına ulaşılıyor. Ancak tazminatın tavanı var, o da bugün için 8 bin 284 lira.
FAZLA PRİMLERİ İADE ALAMAZSINIZ
Soru: Emeklilik şartlarını sağlamış olmakla birlikte yaş sınırına takılan sigortalılar fazladan ödenen sigorta primlerini iade alabilirler mi? Buna göre ödemem gereken pirim sayısını 3000 güne yakın miktarda aştım ve çalışmaya devam edersem 3000 gün civarı daha aşacağım.
Cevap: Prim iadesinin belirli şartları var. Birden fazla sigortalı işte çalışanlar ve yüksek maaşlı çalışanların SGK tarafından tavan ücretin aşılması halinde prim iadesi hakkı doğar. Ancak emekli maaşı çalışanın mevcut prim gün sayısı üzerinden hesaplanıyor. Bu nedenle prim iadesi alamazsınız.
YETİM AYLIĞINIZ KESİLİR
Soru: İş başvurusunda bulunacağım. Şartlar arasında emekli aylığı almıyor olması ibaresi var. Babam vefat ettiği için yetim aylığı alıyorum. Bu durumda başvuru yapabilir miyim?
Cevap: Kız çocukları evleninceye, çalışmaya başlayıncaya ve kendi çalışmasından dolayı emekli aylığı alana kadar yetim aylığı almaya devam ederler ancak çalışmaya başlayınca yetim aylıkları kesilir.
65 YAŞ AYLIĞI ALINABİLİR
Soru: Tanıdık biri 65 yaş aylığına başvurdu. Eşinden ayrıldı. Tüm şartları yerine getiriyor. Başvuru yaptı, ‘çocukların durumu iyi sana aylık bağlayamayız’ dendi. Eşinden nafaka alamıyor o da zaten 65 yaş aylığı alıyor. İhtiyaç sahibi kişi ne yapmalı? Cevap: 65 yaş aylığının yani yaşlılık aylığının belirli şartları var. Bunlardan biri de muhtaçlık sınırından az geliri olması ve bunun da valiliklerce ve kaymakamlıklarca tespit edilmesi. Bu tespit yapılırken de kişinin sadece kendisinin ve eşinin gelirine bakılıyor. Eşlerin aynı evde yaşayıp yaşamamaları da dikkate alınmıyor. Bu durumda 65 aylığını alabiliyor olması gerekir.
SORU- Yıllık izin hakkı tam süreli çalışanlarla aynı mı?
CEVAP_Bir yıllık çalışma süresini dolduran kısmi süreli çalışanlar, yıllık ücretli izin hakkından tam süreli çalışanlarla aynı şekildeyararlanır. İş Kanunu'nda yıllık izne hak kazanmak için gerilmesigereken bir yıllık süreyi kesintiye uğratan durumlar olmadan doldurulursa yıllık ücretli izne hak kazanılır. Yıllık izin ücreti de işçinin bir günlük ortalama ücreti üzerinden hesaplanır.
SORU_ Eksik günlerin primi tamamlanmak zorunda mı, sağlık hizmetlerinden nasıl yararlanılıyor?
CEVAP__İsteğe bağlı ya da borçlanma yoluyla eksik prim günlerinin tamamlanması mümkün. İsteğe bağlı sigorta ve borçlanmada günlük asgari ücret ile bunun 7.5 katına kadar prim ödeme imkanı bulunuyor. Ayda 12 gün prim yatıran isteğe bağlı sigorta ile kalan 18 günün primini ödeyebilir. İsteyen eksik günlerini emekliliğe yakın bir tarihte borçlanabilir. Bir ay içinde yirmi günden az çalışanın eksik güne ait sağlık sigortası primini 30 güne tamamlama zorunluluğu bulunuyor.
Anne, baba, eş üzerinden bakmakla yükümlü olunan kişilerin eksik günlerin sağlık primini yatırması gerekmiyor. Gelir testi ile ödeme gücü olmadığı belirlenenlerin prim yatırması gerekmiyor.
Sevgili okuyucularımız yazılarımızda,kişisel sorulardan çok geneli ilgilendiren sorulara yer vermeye çalışıyoruz. Bunu anlayışla karşılıyacağınızı düşünüyorum.Kişisel soru ve sorunlarınız için Aksaray daki emeklilik ofisimizde size yardımcı olunmaktadır.
İrtibat telefonu 0 532 541 02 70 BU yazılarımızı gönderdiğimiz Dikili deki
Reyhan bağımızdan hepinize sağlıklı ve huzurlu günler diliyorum.
Gelecek hafta yeni bir konuda buluşmak üzere hoşça kalın efendim.
