Sevgili okuyucularımız gerek işçilerimiz gerekse de iş verelerimiz ile ilgili sorulara bu hafta da cevap vermeye devam
edeceğiz. Ancak yazımızın başında gerek yurt dışında çalışan vatandaşlarımızın bu çalışma sürelerini veya yurt dışında ikamet eden hanım vatandaşlarımızın bu süreleri ev hanımı olarak borçlanmaları yanında Ülkemizde çalışanların askerlik borçlanmaları, ücretsiz izin süreleri gibi tüm hizmet borçlanmaları bu hafta sonu itibariyle yaklaşık %50 oranında yeni asgari ücret üzerinden yapılacağını bir kez daha hatırlatmak isterim.
Gelelim bu haftaki çalışma hayatımızla ilgili işçi ve iş verenlerimizi ilgilendiren 15 soruyu cevaplamaya.
İlk sorumuz şöyle Soru-1-. 4857 sayılı Kanuna göre, ücreti, ödenme gününden itibaren kaç gün içinde mücbir bir sebep olmadıkça ödenmeyen işçi iş görme borcunu yerine getirmekten kaçınabilir.?
Cevap-1 Eğer işvereni 20 gün içinde zorunlu bir sebep olmadan işçinin ücretini ödemez ise işçi iş görme yükümlülüğünü yerine getirmekten kaçınabilecek
Soru-2- 8 işçisi olan bir işveren Türkiye genelinde ücretleri banka kanalıyla ödeme yükümlülüğüne tabii midir?
Cevap-2 8 işçisi olan işveren Türkiye genelinde ücretleri banka kanalıyla Ödeme yükümlülüğüne tabii değildir. Çünkü, Ücret, Prim, İkramiye ve Bu Nitelikteki Her Türlü İstihkakın Bankalar Aracılığıyla Ödenmesine Dair Yönetmeliğin 10’uncu maddesinde en az 10 işçi olanların ödeme yükümlülüğü olduğu belirtilmektedir.
Soru-3 Banka kanalıyla yapılan ödemelerde ücret hesap pusulası verilmesi zorunlu mudur?
Cevap-3 İşveren işyerinde veya bankaya yaptığı ödemelerde işçiye ücret hesabını gösterir imzalı veya işyerinin özel işaretini taşıyan bir pusula vermek zorundadır.
Soru-4- Bir işyerinde taşeron firmanın elamanı olarak çalışan bir işçinin taşeron firmadan alamadığı ücreti tahsil edebilmesinin yasal bir yolu var mıdır?
Cevap-4 4857 sayılı İş Kanununun 2.maddesine göre asıl işveren, alt işverenin işçilerine karşı o işyeri ile ilgili olarak bu Kanundan, iş sözleşmesinden veya alt işverenin taraf olduğu toplu iş sözleşmesinden doğan yükümlülüklerinden alt işveren ile birlikte sorumludur. Bu sebeple işçi ücretini asıl işverenden talep edebilir.
Soru-5 - Geçici iş ilişkisinde ücret ödeme yükümlülüğü kimindir?
Cevap-5-İşverenin, ücreti ödeme yükümlülüğü devam eder. Geçici iş ilişkisi kurulan işveren, işçinin kendisinde çalıştığı sürede ödenmeyen ücretinden, işçiyi gözetme borcundan ve sosyal sigorta primlerinden işveren ile birlikte sorumludur.
Soru-6- Genel tatil günlerinde çalışanların ücretleri nasıl ödenir?
Cevap-6- İş Kanunu kapsamına giren işyerlerinde çalışan işçilere, kanunlarda ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışmazlarsa, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak, tatil yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücreti ödenir.
Soru-7- Götürü usul ve istisna akdiyle çalışan kişi ücretini İş Kanunu açısından talep edebilir mi?
Cevap-7-Bu çalışmalar, İş Kanunu kapsamında değildir. Bu nedenle götürü usul ve istisna akdiyle çalışan kişi ücretini Borçlar Kanunu kapsamında istemelidir.
Soru-8- Hafta tatili ücretine ne zaman hak kazanılır?
Cevap-8 -İşyerlerinde, işçilere tatil gününden önce 63 üncü maddeye göre belirlenen iş günlerinde çalışmış olmaları koşulu ile yedi günlük bir zaman dilimi içinde kesintisiz en az yirmidört saat dinlenme (hafta tatili) verilir.
Soru-9- İşçi ücretlerinin ne kadarlık kısmına dokunulamaz?
Cevap-9 İşçilerin aylık ücretlerinin dörtte birinden fazlası haczedilemez veya başkasına devir ve temlik olunamaz.
Soru-10- İşçi ücretlerinin ne kadarlık tutarı bankaya yatırılmalıdır?
Cevap-10 -Ücret, Prim, İkramiye ve Bu Nitelikteki Her Türlü İstihkakın Bankalar Aracılığıyla Ödenmesine Dair Yönetmeliğin 10’uncu maddesinde işyerleri ve işletmelerinde İş Kanunu hükümlerinin uygulandığı işverenler ile üçüncü kişilerin, Türkiye genelinde çalıştırdıkları işçi sayısının en az 10 olması hâlinde, çalıştırdıkları işçiye o ay içinde yapacakları her türlü ödemenin kanunî kesintiler düşüldükten sonra kalan net tutarını, bankalar aracılığıyla ödemekle yükümlü olduğu belirtilmektedir.
Soru-11- İşçi, ücretinin ödenmesinin gecikmesi durumunda ne yapabilir?
Cevap-11-İşçi ücretlerinin ödenmemesi halinde 4857 sayılı İş Kanunun 24. maddesine göre iş akdini haklı nedenle feshedebileceği gibi, ücreti ödeme gününden itibaren yirmi gün içinde mücbir bir neden dışında ödenmeyen işçi, iş görme borcunu yerine getirmekten kaçınabilir. Bu işçilerin bu nedenle iş akitleri çalışmadıkları için feshedilemez ve yerine yeni işçi alınamaz, bu işler başkalarına yaptırılamaz.
Soru-12- İşçiden ücret kesme cezası yoluyla kesilen para ne yapılmalıdır?
Cevap-12-Kesildiği tarihten itibaren bir ay içinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı hesabına Bakanlıkça belirtilecek Türkiye’de Kurulu bulunan ve mevduat kabul etme yetkisini haiz bankalardan birine yatırılmalıdır.
Soru-13- İşçilere ödeme dolar ile yapılabilir mi ?
Cevap-13- Dolar veya bir başka yabancı para birimi ile İşçilere ödeme yapılamaz. Çünkü, 4857 sayılı İş Kanununun 32’nci maddesine göre ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkak kural olarak, Türk parası ile işyerinde veya özel olarak açılan bir banka hesabına ödenir. Ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkak, yabancı para olarak kararlaştırılmış ise ödeme günündeki rayice göre Türk parası ile ödeme yapılabilir.
Soru-14- İşçiye çalıştığı işyerinde asgari ücretin altında ücret verilmesi durumunda işçi bu durumu nereye bildirmelidir?
Cevap-14-İşçi BİMER veya Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğüne yazılı olarak başvurabilir. Konunun bu kurumlara intikaliyle birlikte işyerinde işin yürütümü yönünden genel teftiş yapılabilir.
Son sorumuz da şöyle. Soru-15- İşçiye ücret ödemesi emre muharrer senetle (bono ile), kuponla veya yurtta geçerli parayı temsil ettiği iddia olunan bir senetle veya diğer herhangi bir şekilde yapılabilir mi?
Cevap-15-İşçiye ücret ödemesi emre muharrer senetle (bono ile), kuponla veya yurtta geçerli parayı temsil ettiği iddia olunan bir senetle veya diğer herhangi bir şekilde yapılamaz. Çünkü 4857 sayılı İş Kanununun 32’nci maddesinde emre muharrer senetle (bono ile), kuponla veya yurtta geçerli parayı temsil ettiği iddia olunan bir senetle veya diğer herhangi bir şekilde ücret ödemesinin yapılamayacağı emredilmektedir. Yurt dışında çalışan vatandaşlarımızın hizmet borçlanmaları Türkiyeye gelmeden Aksaray daki emeklilik ofisimizde gerçekleştirilmektedir.İrtibat telefonumuz 0 532 541 02 70
Gelecek hafta buluşmak üzere bu yazılarımızı hazırlayıp,gönderdiğimiz Dikili deki Reyhan bağımızdan hepinize sağlıklı,huzurlu ve hayırlı günler diliyorum. Hoşca kalın efendim.
